In hoeverre kan een recht op toelating en verblijf van migranten voortvloeien uit mensenrechten?  Bahija Aarrass, tegenwoordig universitair docent bestuursrecht bij de Open Universiteit, promoveerde op 15 juni 2021 met haar proefschrift ‘Migratie middels mensenrechten’ aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Promotoren waren Ben Vermeulen en Hemme Battjes.

Bahija  toont in haar promotieonderzoek aan dat recht op toelating en verblijf mogelijk voortvloeit uit veel meer mensenrechtennormen dan tot nu toe werd aangenomen. Zij komt met een nieuwe op mensenrechten gebaseerde aanpak voor het migratierecht, waarin zij rekening houdt met mensenrechtennormen als bindingsnormen en bodemnormen. Het begrip binding wil zeggen dat mensen op meerdere manieren, via netwerken, met elkaar en met één of meerdere staten, verbonden zijn. Relaties met familie in andere landen, vormen daar een voorbeeld van. Het begrip bodem omvat het idee dat (bepaalde) grondrechten een ondergrens hebben, die niet overschreden mag worden. Deze mensenrechten hebben al lang een plaats verworven in het migratie- en asielrecht.

Ook andere mensenrechten blijken tot een recht op toelating of verblijf te kunnen leiden. Zo kan het recht op respect voor privéleven de overheid tot een recht op verblijf verplichten als iemand bijvoorbeeld langdurig onrechtmatig heeft verbleven in die staat. Het recht op een eerlijk proces kan anderzijds leiden tot een verbod om iemand uit te zetten naar een land waar dat recht geschonden dreigt te worden.

Naast een nieuwe analyse van mensenrechten, biedt Bahija’s boek ook een zeer uitgebreide en minutieuze analyze van de jurisprudentie van verschillende mensenrechtennormen in het Europees Verdrag voor de Rechten van Mens, een boek dat dan ook voor zowel de wetenschap als de praktijkjurist valt aan te bevelen. ‘Migratie middels mensenrechten’ is uitgegeven door Boom.
Meer informatie over haar proefschrift is hier te vinden. 

Voor een interview over haar proefschrift bij het programma ‘Spraakmakers’ op Radio 1, zie hier, of in het tijdschrift Mr, waar zij Mr. van de Week was